Religie, zingeving en levensbeschouwing (A00D6A)

Docent	De Mey Peter
Code	A00D6A
Studiepunten	3
Leslocatie	MTC1
Semester	1e Semester
Jaar	3Ba

Met betrekking tot vier thema's worden in kort bestek de bijbelse achtergrond, de krachtlijnen van de systematische reflectie in historisch perspectief en de actuele debatten en open vragen behandeld. Nu en dan wordt gewezen op typische artistieke expressies van deze geloofspunten doorheen de kunstgeschiedenis, maar een meer uitgewerkt voorbeeld van interactie tussen kunst en theologie wordt voorbehouden voor de slotvoordracht. De behandelde thema's zijn:

• Het bijbelse godsbeeld
• Geloof in een scheppende God en de uitdaging van de moderne wetenschap
• Reflecties over God en het lijden
• De verrijzenis van Jezus.

De student woont de aangeboden hoorcolleges bij, woont een door de docent goedgekeurd concert (met religieuze thematiek) bij en bereidt een paper voor over de interactie tussen geloof & kunst.

Doelstellingen

De student is in staat om

1. te verduidelijken welke rol levensbeschouwing en religies, in het bijzonder de christelijke geloofstraditie, spelen in cultuur en samenleving.
2. te analyseren welke mens- en wereldbeelden aanwezig zijn in fenomenen in samenleving en cultuur, zoals bijvoorbeeld media, gezondheidszorg, economie, techniek, onderwijs, … en hierover kritisch te kunnen reflecteren.
3. de eigenheid van levensbeschouwing(en) en religie(s), in het bijzonder van de christelijke geloofstraditie aan te tonen en uit te leggen aan de hand van concrete voorbeelden.
4. algemene theoretische visies uit theologie en religiewetenschappen toe te passen op actuele maatschappelijke thema’s.
5. de religieuze en levensbeschouwelijke thema’s verbonden met het eigen vakgebied leren onder ogen te zien en er kritisch mee om te gaan.
6. een persoonlijke en onderbouwde visie omtrent levensbeschouwelijke vragen en fenomenen te ontwikkelen en te verwoorden, in dialoog met het christelijke geloof.
7. in verband met aspecten van het eigen leven de waarde van religie, zingeving en geloofshoudingen te benoemen (‘levensbeschouwelijke bedachtzaamheid’).
8. te verduidelijken hoe inzicht in levensbeschouwelijke vragen en visies kan bijdragen aan de ontwikkeling van de professionele identiteit als dienst aan de samenleving, met een bijzondere aandacht voor de meest kwetsbaren (zie: https://www.kuleuven.be/onderwijs/visie-en-beleid/bestanden/beleidsplan & http://www.kuleuven.be/overons/opdrachtverklaring).

Examenvorm

De studenten bereiden zich voor op een schriftelijk examen over de leerstof dat bestaat uit kennisvragen (10/20) en een essay-vraag (4/20). Voor het begin van de examenperiode waarin ze het examen afleggen dienen ze een kleine paper over de relatie tussen kunst & geloof in. Deze paper (6/20) bevat volgende onderdelen: presentatie van een zelfgekozen, maar ter goedkeuring voor te leggen kunstwerk (5 p.), persoonlijke reflectie over het verband tussen het gekozen kunstwerk en het christelijk geloof (1 p.), 1 p. persoonlijke reflectie over een bijgewoond concert.

Studenten die tijdens de eerste examenzittijd ofwel het schriftelijk examen (7/14) ofwel de paper (3/6) met succes hebben afgelegd, kunnen voor het betreffende onderdeel een deeloverdracht verkrijgen in de derde examenperiode.

Examenvragen

2023-2024

• Wat betekent etiologie? Geef twee voorbeelden binnen de scheppingsverhalen
• Lüdemann heeft realistische opvattingen over het verrijzenisgeloof

1. Hoe spreekt hij over de ervaring van Petrus?
2. Hoe spreekt hij over de ervaring van Paulus?

• Een citaat over vrijheid en zelfvernedering van God gegeven.

1. Van wie is dit citaat? + uitleg
2. Welke theoloog die over wetenschap en geloof praat, heeft het hier ook over?

• Wat zegt White over milieu en geloof + geef tegenargumenten
• Tekst over misbruik in de kerk gegeven. Geef je eigen mening hierover

2022-2023

• Citaat van Jesaja over Jahwe als enige God: becommentarieer en plaats in de cursus
• Kan het conflictmodel met recht benoemd worden als een manier waarop geloof en wetenschap zich tot elkaar verhouden doorheen de geschiedenis? Bespreek aan de hand van Galilei en Darwin
• Bespreek kort de Britse filosoof White. In welke hoofdstukken van de cursus kan je zijn theorie plaatsen?
• Lüdemann had enkele erg realistische opvattingen over de verrijzenis van Christus

1. Hoe spreekt hij over de ervaring van Petrus?
2. Hoe spreekt hij over de ervaring van Paulus?
3. Vind je dat hij correct is in zijn denken?

• Artikels over milieu, verdedig uit de cursus of je mening

2017-2018

• Bespreek het volgende citaat en leg uit bij welke 2 hoofdstukken van de cursus het hoort: "Toen zeiden ze: "Laten we een stad bouwen met een toren waarvan de top tot in de hemel komt. Laten we er zo voor zorgen dat iedereen ontzag voor ons heeft. Dan zullen we niet over de hele aarde verspreid raken."" (Genesis 11-4)
• De Orthodoxe kerk heeft veel interesse in het milieu. Noem drie theologische argumenten waarmee zij dit ondersteunt.
• Je krijgt een citaat van Polkinghorne. Bespreek dit citaat aan de hand van de cursus. Met welke interpretatie van het goddelijk handelen is hij het niet eens? En wat zijn zijn ideeën over het goddelijk handelen?
• Sommige theologen verdedigen de verrijzenis van Jezus wel als een historische gebeurtenis. Hoe verdedigen zij dit? Fiorenza, Wright en Verweyen
• Een stuk tekst uit een stuk van de schrijver Arnon Grunberg. Deze tekst gaat over het verhaal van Job en Grunberg vergelijkt hem met de moderne "Boze Burger" en zijn woede over de overheid en vluchtelingencrisis. Volgens Grunberg heeft de overheid een god vervangen als hoogste autoriteit. De vraag is om een reactie op dit stuk te schrijven van maximaal 2 pagina's. Hierbij mag je ook ingaan op de relevantie van het godsgeloof en andere zaken uit de cursus die er niet direct mee te maken hebben.

2016-2017

Examenvragen juni 2017

• In welke 2 hoofdstukken van de cursus valt het volgende te situeren?

"Israël luister, er is maar 1 God, de Heer, de Heer is onze God" (ofzo)

• Wie schreef het volgende citaat? Becommentarieer het. Welke 20ste eeuwse theoloog die nadacht over geloof en wetenschap dacht ook in deze lijnen?

Lang citaat over "God doet aan zelfvernedering door vrijheid aan zijn Schepping te schenken".

• Hoe laat de Orthodoxe kerk haar interesse in het milieu blijken? Geef 3 argumenten
• Geef van de volgende 3 onderzoekers hun standpunt omtrent de verrijzenis van Jezus: Fiorenza, Wright en Verweyen
• Essayvraag over een brief die Torfs geschreven had in verband met het x aantal jaren dood van Georges Lemaître, en kritiek hierop door een atheïst. Vraag geformuleerd in de zin van 'Breng delen van deze tekst naar believen in verband met de cursus. Persoonlijke inbreng wordt geappreciëerd."